Trong một thời gian dài, bôi corticoid ngoài da đã được sử dụng để điều trị nhiều bệnh da do khả năng chống viêm mạnh, giúp cải thiện rõ rệt các triệu chứng. Tuy nhiên, loại thuốc này chỉ làm giảm triệu chứng mà không điều trị nguyên nhân gốc của bệnh, và việc lạm dụng corticoid có thể gây tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ.
Corticoid là thuốc gì?
Corticoid là một nhóm thuốc có tác dụng chống viêm mạnh và thường được sử dụng bôi ngoài da để giảm đỏ, ngứa, và ban sẩn trên da. Loại thuốc này được áp dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh da như eczema, viêm da tiếp xúc, vẩy nến, phát ban, côn trùng đốt và nhiều bệnh ngoài da khác.
Thuốc corticoid bôi ngoài da có nhiều dạng dùng và hàm lượng khác nhau như mỡ, kem, gel, lotion, bọt, dầu gội… tùy vào từng trường hợp và mục đích điều trị. Nếu như không có cách chăm sóc da đúng đắn, cộng với việc sử dụng Corticoid sẽ gây tổn thương đến làn da của bạn.
Xem thêm:
Tại sao lại cân nhắc trước khi sử dụng?
Thuốc bôi ngoài da corticoid có nhiều dạng và thành phần khác nhau, và việc lựa chọn loại corticoid phù hợp là rất quan trọng trong điều trị các bệnh lý da. Việc sử dụng loại corticoid nào phụ thuộc vào loại bệnh, mức độ nặng của bệnh, và vị trí mắc bệnh. Vì vậy, người bệnh không nên tự ý sử dụng corticoid mà nên được tư vấn và hướng dẫn bởi dược sĩ hoặc bác sĩ.
Đặc biệt, việc sử dụng corticoid không đúng cách có thể làm gia tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là ở những bệnh nhân có bệnh da mãn tính. Người bệnh cần phân biệt triệu chứng gây bởi viêm da và triệu chứng gây bởi các nguyên nhân khác để đảm bảo việc sử dụng corticoid có hiệu quả.
Ngoài ra, corticoid cũng có thể làm nặng thêm một số bệnh ngoài da như nấm da, viêm da herpes. Do đó, tư vấn và hướng dẫn từ dược sĩ hoặc bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo việc sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả trong điều trị các bệnh lý da.
Cách nhận biết các thuốc chứa corticoid
Để biết loại thuốc bạn đang sử dụng có chứa corticoid hay không, bạn nên kiểm tra thông tin trong tờ hướng dẫn sử dụng đi kèm sản phẩm. Thông thường, các thông tin về thành phần hoạt chất và đặc tính dược lý của thuốc sẽ được ghi rõ trong tờ hướng dẫn.
Nhà sản xuất có thể sử dụng các thuật ngữ khác nhau để chỉ corticoid như glucocorticoid hoặc corticosteroid. Do đó, bạn cần chú ý đọc kỹ các thông tin trong tờ hướng dẫn để nhận biết.
Ngoài ra, cần đề phòng khi sử dụng các loại kem trộn không rõ nguồn gốc xuất xứ. Như đã đề cập, trong thành phần của những loại kem này có thể chứa corticoid mà trên nhãn sản phẩm không đề cập tới.
Điều này khiến người tiêu dùng không thể nhận biết được bằng mắt thường. Để đảm bảo an toàn và tránh tình trạng dị ứng không mong muốn, hãy chỉ sử dụng các loại thuốc có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và tuân thủ hướng dẫn của chuyên gia y tế.
Những biến chứng nguy hiểm khi dùng corticoid bôi ngoài da
Khi sử dụng đúng liều khuyến cáo, corticoid bôi ngoài da thường không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, nguy cơ gặp tác dụng phụ tăng lên khi sử dụng thuốc trong thời gian dài, sử dụng corticoid mạnh hoặc trên diện tích da lớn. Người cao tuổi và trẻ em cũng là nhóm dễ gặp tác dụng phụ của thuốc.
Các tác dụng phụ thường gặp của corticoid bôi ngoài da bao gồm cảm giác châm chích, bỏng rát nhẹ. Tuy nhiên, những tác dụng phụ này thường sẽ giảm dần sau một vài lần sử dụng. Ngoài ra, thuốc còn có thể gây ra các tác dụng phụ như teo mỏng da, rạn da, thay đổi sắc tố da, da dễ bị bầm tím, tổn thương, chậm lành vết thương, mụn hoặc trứng cá đỏ, rậm lông ở vùng điều trị, bội nhiễm nấm, vi khuẩn.
Dù chỉ dùng tại chỗ, một lượng thuốc vẫn có thể đi qua da và hấp thu vào dòng máu, nhưng thông thường lượng thuốc này là nhỏ và không gây tác dụng phụ toàn thân. Tuy nhiên, nếu sử dụng corticoid mạnh và liên tục trong thời gian dài trên diện tích da lớn, lượng thuốc hấp thu vào cơ thể có thể đủ lớn để gây ra các tác dụng phụ khác như chậm lớn ở trẻ em, hội chứng Cushing.
Những lưu ý khi dùng thuốc
Để sử dụng corticoid bôi ngoài da một cách an toàn và hiệu quả, cần tuân thủ các hướng dẫn sau:
- Dùng một lớp mỏng che kín vùng da bị bệnh, xoa nhẹ nhàng cho tới khi không còn thấy thuốc. Không tự ý sử dụng nhiều lần hơn liều khuyến cáo hoặc sử dụng trên vùng mặt, bộ phận sinh dục, hậu môn trừ khi được chỉ định bởi bác sĩ. Không sử dụng trên vùng da không lành lặn hoặc vùng da cọ xát vào nhau, không che vùng da bôi thuốc bằng băng gạc trừ khi có hướng dẫn khác từ bác sĩ.
- Điều trị trong thời gian đủ: Thời gian điều trị cho một đợt thông thường là 1-2 tuần. Với một số bệnh da, đợt điều trị có thể kéo dài hơn hoặc cần điều trị lặp lại nhiều đợt. Đối với corticoid bôi ngoài da kéo dài, không dừng thuốc đột ngột mà cần giảm liều dần để tránh tái phát triệu chứng.
- Tránh tác dụng phụ tăng cường: Khi sử dụng nhiều loại thuốc dùng ngoài, nên dùng cách nhau để tránh làm pha loãng nồng độ corticoid hoặc tránh lan rộng thuốc đến những vùng da không bị bệnh. Nếu sử dụng corticoid cùng với sản phẩm dưỡng ẩm, nên bôi sản phẩm dưỡng ẩm trước, đợi khoảng 30 phút trước khi bôi corticoid tại chỗ.
- Tìm sự tư vấn chuyên môn: Khi bị mắc các bệnh ngoài da, nên đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ khám và kê đơn thuốc. Tránh tự ý mua và sử dụng thuốc để tránh làm bệnh nặng hơn hoặc gây ra biến chứng nguy hiểm.
Xem thêm bài viết từ chuyên gia: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532940/