Sắc tố Melanin là gì? Melanin ảnh hưởng thế nào tới làn da và cách kiểm soát

Khi đề cập đến sắc tố melanin, nhiều người thường nghĩ rằng đây là nguyên nhân gây ra các vấn đề về làn da như nám, sạm, không đều màu. Vậy melanin thực sự là gì và vai trò của nó đối với sức khỏe của làn da ra sao? Hãy cùng PO2 tìm hiểu qua bài viết sau

1. Sắc tố Melanin là gì?

Melanin là sắc tố quyết định màu da riêng biệt của từng người, và nó được hình thành từ các tế bào da được gọi là melanocytes (tế bào biểu bì tạo hắc tố). Những tế bào này nằm ở lớp đáy của tầng thượng bì. Melanocytes chứa enzyme Tyrosinase.

Quá trình hình thành melanin xảy ra bằng việc tác động của enzyme Tyrosinase và cũng do các tác nhân từ môi trường, chủ yếu là tia cực tím trong ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, sự hình thành của melanin cũng bị ảnh hưởng bởi nội tiết tố và hệ thần kinh.

Melanin tồn tại dưới 2 dạng chính: Eumelanin màu nâu đậm đến đen và Pheomelanin màu nâu đỏ. Sự tồn tại của những loại phân tử này với tỉ lệ khác nhau tạo ra nhiều sắc tố da khác nhau trên cơ thể con người.

Eumelanin thường xuất hiện nhiều hơn ở những người có làn da sậm màu. Nó đem lại màu nâu và đen cho da, tóc và mắt. Điều này giải thích tại sao khi người ta lão hóa, tóc của họ trở nên bạc do sự giảm dần sản xuất melanin. Điều này dẫn đến tóc mất đi màu đen ban đầu của nó.

2. Melanin có ở đâu trong cơ thể

Melanin có mặt trong tóc, da, và cả sắc tố lòng đen của mắt.

Khi còn trẻ, cơ thể con người sản xuất đủ lượng melanin để cung cấp màu sắc cho tóc, da, và các cấu trúc khác. Tuy nhiên, khi người ta lớn lên, lượng melanin sản xuất dần giảm, dẫn đến tình trạng da mất sự rạng rỡ, màu tóc bắt đầu bạc đi.

3. Các bệnh liên quan đến rối loạn sắc tố Melanin

3.1. Bệnh bạch tạng

Bạch tạng (albinism) là một bệnh di truyền liên quan đến sự giảm hoặc thiếu hụt hoàn toàn sắc tố melanin trong cơ thể do các sự rối loạn trong quá trình sản xuất. Điều này dẫn đến sự trắng da, tóc và võng mạc, khiến da không có màu sắc đồng đều.

Người mắc bệnh bạch tạng thường có các biểu hiện chung như da trắng, tóc trắng và thường có vấn đề về thị lực. Màu mắt có thể thay đổi theo tuổi và có thể nằm trong khoảng từ xanh nhạt đến nâu.

Bệnh bạch tạng có nhiều mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào mức độ sắc tố bị ảnh hưởng. Hiện tại, vẫn chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn cho bệnh bạch tạng.

3.2. Nám da

Hiện tượng da xuất hiện các mảng màu tối, đốm đen hoặc xám nâu trên da, được gọi là nám da, thường là biểu hiện của sự mất cân bằng màu sắc da. Có nhiều nguyên nhân gây nám da, bao gồm rối loạn hormone, yếu tố di truyền, tác động từ ánh sáng mặt trời, sử dụng thuốc tránh thai, hoặc chế độ chăm sóc da không đúng cách.

Có một số cách trị nám da từ cơ bản đến nâng cao, bao gồm sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tác động của tia tử ngoại, sử dụng laser để điều trị bằng cách làm mờ các vùng da bị nám, và lột da bằng các hóa chất để loại bỏ lớp da bị tác động.

Tuy nhiên, các phương pháp này thường chỉ giúp làm mờ các vết nám, không thể chữa trị hoàn toàn bệnh nám da.

3.3. Bệnh bạch biến

Bệnh bạch biến là một tình trạng mất tế bào melanocytes, gây ra hiện tượng xuất hiện các vùng da màu trắng. Để xử lý tình trạng này, có thể áp dụng các phương pháp như sử dụng thuốc nhuộm, liệu pháp chiếu tia UV, sử dụng thuốc nhạy sáng với ánh sáng, sử dụng kem corticosteroid và thậm chí cả phẫu thuật.

Bệnh này được coi là lành tính, không lây truyền và cho đến nay vẫn chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn.

3.4. Mất sắc tố sau khi da bị tổn thương

Khi vùng da bị tổn thương do bỏng, sưng hoặc nhiễm trùng, thường thì cơ thể không thể sản xuất melanin ở khu vực bị tổn thương. Điều này dẫn đến việc mất đi sắc tố da tại vùng bị tổn thương, gây ra sự không đều màu trên da.

Mặc dù tình trạng này không ảnh hưởng đến sức khỏe chung, nhưng nó có thể gây mất thẩm mỹ. Nếu muốn, bạn có thể che phủ vùng da bị tổn thương bằng cách sử dụng trang điểm.

3.5. Mất thính lực

Melanin đóng một vai trò quan trọng trong tác động đến thính giác. Một số nghiên cứu đã gợi ý rằng người có sự thiếu hụt melanin có thể có nguy cơ mất thính giác hoặc điếc.

4. Cách kiểm soát sắc tố Melanin hình thành

4.1. Chế Độ Dinh Dưỡng Hợp Lý

Bổ sung chất chống oxy hóa và các loại vitamin cần thiết để giảm sự sản xuất melanin trong cơ thể. Đảm bảo uống đủ nước hàng ngày để duy trì làn da khỏe mạnh.

4.2. Bảo Vệ Da Khỏi Ánh Nắng Mặt Trời

Sử dụng kem chống nắng với chỉ số SPF từ 30 trở lên và hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian quá mức để giảm lượng melanin sản xuất.

4.3. Cân Bằng Nội Tiết Tố

Dùng thực phẩm bổ sung hormone MSH, cân bằng nội tiết tố và duy trì lối sống lành mạnh để hỗ trợ ngăn ngừa sự tăng melanin.

4.4. Sử Dụng Thuốc/Kem Điều Trị

Thoa thuốc mỡ có khả năng làm dịu cảm giác đau khi bị cháy nắng hoặc sử dụng kem chống nám chứa thành phần ức chế melanin. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ và lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng để tránh tác động phụ.

---

Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về sắc tố melanin và vai trò quan trọng mà nó đóng góp đối với làn da và sức khỏe con người. Melanin không chỉ quyết định về màu da, tóc và mắt, mà còn tham gia vào nhiều khía cạnh khác của sức khỏe, bao gồm bảo vệ da khỏi tác động của tia cực tím, ảnh hưởng đến khả năng thính giác và nhiều tác động khác.

Mặc dù có nhiều vấn đề về sắc tố melanin như nám da, bạch tạng và các tình trạng tổn thương da, việc hiểu rõ về chúng có thể giúp chúng ta thay đổi cách chăm sóc da và duy trì sức khỏe của chúng ta một cách hiệu quả.